Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej jest świętem obchodzonym co roku 13 kwietnia. Tego dnia w 1943 r. nazistowskie Niemcy opublikowały informację o odkryciu masowych grobów oficerów Wojska Polskiego. Mord dokonany na ponad 21 tys. Polaków przez lata był trzymany w tajemnicy przez władze radzieckie. Zbrodnia Katyńska jest dziś jawnie uznawana za ludobójstwo, zbrodnię wojenną i zbrodnię przeciwko ludzkości. Egzekucje były prowadzone w ścisłej tajemnicy – ofiary pochowano w masowych grobach m.in. w Katyniu i Miednoje. W całym naszym kraju znajduje się wiele pomników i tablic poświęconych ofiarom radzieckiej zbrodni.
Takie miejsce znajduje się i w naszej Gminie Jabłoń na terenie zespołu pałacowo – parkowego w Kolano – Kolonii, gdzie 18 kwietnia 2010r. zostały posadzone Dęby dla uczczenia Pamięci mieszkańców Kolana i Holenderni. Przy każdym z miejsc zostało zapalone światło nadziei, że nigdy więcej taka historia się nie wydarzy i jako znak naszego hołdu, szacunku, pamięci…
Bohaterowie, którym zasadzono Dęby Pamięci:
post. PP Antoni Styrnik s. Aleksandra ur. 9 lipca 1911 r. w Stoczku (pow. łęczyński). Od 1928r. rodzina Styrników przebywała w Kolonii – Kolano. W 1937r. ukończył zasadniczą służbę wojskową w stopniu kaprala, którą odbywał w Łunińcu i Kobryniu (Polesie). Po ukończeniu kursu w Szkole Szeregowych Policji w Mostach Wielkich został mianowany posterunkowym i przyjęty do Kompanii „D” Rezerwy Policyjnej w Herbach Starych. 1 sierpnia 1938r. skierowany został do służby w policji w woj. białostockim. Według niepotwierdzonych informacji ostatnim jego posterunkiem były Radoszkowice, pow. Mołodeczno (Białoruś). Antoni Styrnik umieszczony jest na liście wywozowej z Ostaszkowa Nr L. 033/2 (61), 2992. z 16 kwietnia 1940 r. – jest to prawdopodobna data jego śmierci. Zamordowany przez NKWD w Twerze. Pochowany w Miednoje na Polskim Cmentarzu Wojennym . Pośmiertnie mianowany w 2007 na stopień aspiranta policji.
post. PP Wacław Bogucki s. Stanisława i Józefy z Wojtkowskich, ur. 9 maja 1899r. w Holendernii. W Wojsku Polskim od 1 lipca 1919. Do 1 sierpnia 1922r. W policji od 1 lipca 1923r. Od 28 lutego 1935r. pełnił służbę na posterunku w Kostopolu. Starszym posterunkowym mianowany 1 kwietnia 1934r.. Więzień Ostaszkowa zamordowany przez NKWD w 1940r. w Twerze. Pochowany w Miednoje na Polskim Cmentarzu Wojennym. Lista wywozowa Nr L. 023/2 (3), 3760. Pośmiertnie mianowany w 2007 na stopień aspiranta policji. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę.
przod. PP Stanisław Kindracki s. Eliasza i Dominiki, ur. 15 marca 1896r. w Kolanie. We wrześniu 1939r. pełnił służbę w Komendzie Powiatowej w Kobryniu. Więzień Ostaszkowa zamordowany przez NKWD w 1940r. w Twerze. Pochowany w Miednoje na Polskim Cmentarzu Wojennym. Lista wywozowa Nr L. 051/1 (54), 865. Pośmiertnie mianowany w 2007 na stopień aspiranta policji.
post. Adolf Główka s. Stanisława i Weroniki, ur. 24 kwietnia 1910r. w Dorotce. Służbę wojskową odbył w Białej Podlaskiej i Brześciu nad Bugiem. Po zwolnieniu z wojska wstąpił do Policji Państwowej. Przed wybuchem wojny pracował w Komendzie Miasta w Białymstoku. Na początku wojny trafił do obozu jenieckiego w Ostaszkowie, skąd kilkakrotnie pisał do żony Stefanii (zm. w 1973r.), zamieszkałej w Parczewie. Posterunkowy Główka został zamordowany przez NKWD w 1940r. w Kalininie (obecnie Twer) . Pochowany w Miednoje na Polskim Cmentarzu Wojennym. Lista wywozowa Nr L. 016/1 (14), 3790. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi. Pośmiertnie mianowany w 2007 na stopień aspiranta policji.
Prócz Zasadzonych Dębów Pamięci przy Szkole Podstawowej im. Amelii hr. Łubieńskiej widnieje pamiątkowa tablica poświęcona Kierownikowi Szkoły Powszechnej w Kolanie w latach 1927 – 1933.
Por. rez. Stanisław Machowski s. Andrzeja i Marii z Banasiów, ur. 22 VIII 1894 w Wyżnem, pow. strzyżowski. Szkołę średnią ukończył w Rzeszowie. Jako zaledwie 20 – letni mężczyzna w 1914r. trafił do brygady Józefa Piłsudskiego, w której walczył niemalże we wszystkich bitwach. Od 1917r. do 1918r. służył w armii austriackiej na froncie włoskim. Od 1919r. do 1921r. brał udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Za wierną służbę w Legionach został uhonorowany Odznaką 1.Brygady J. Piłsudskiego, a Order Virtuti Militari otrzymał za służbę w Wojsku Polskim i udział w wojnie polsko – bolszewickiej.
Jednak prawdziwą pasją stała się praca oświatowa. Po zwolnieniu na własną prośbę z wojska w 1922r. poświęcił się nauczaniu w szkole. W kwietniu 1927r. objął stanowisko Kierownika Szkoły Powszechnej w Kolanie, gdzie utkwił w pamięci jako postać nieprzeciętna – znakomity nauczyciel, działacz społeczny. To on organizował pierwsze wycieczki do Lublina, Warszawy, Puław, Kazimierza Dolnego. Koszty opłacano z funduszy wypracowanych przez Spółdzielnię Uczniowską założoną w 1928r. Za jego bytności w Kolanie powstało kółko teatralne i chór młodzieży.
Machowski znany był również z zamiłowań ogrodniczych. Przy szkole założył sad owocowy, do którego drzewka sprowadzał od znanych ogrodników. Ważnym wydarzeniem w życiu szkoły było założenie Kasy Oszczędności. Dzięki jego staraniom nastąpiła reorganizacja szkoły w Kolanie, która stała się siedmiodziałową szkołą. Machowski działał w Okręgowym Zarządzie Kół Młodzieży Wiejskiej, był szefem Związku Strzeleckiego w Radzyniu i w Łukowie. Jego praca zawodowa i społeczna zostały uhonorowane Krzyżem Niepodległości. W 1933r. otrzymał nominację na kierownika nowo otwartej szkoły powszechnej w Międzyrzecu Podlaskim. Z dniem 1 sierpnia 1936r. przeniósł się do Lublina. W sierpniu 1939r. został zmobilizowany do 8 pułku piechoty Legionów.
We wrześniu tego samego roku dostał się do sowieckiej niewoli. Po krótkim czasie w obozie przejściowym w Szepietówce znalazł się w obozie jenieckim w Kozielsku. W kwietniu 1940r. został wywieziony do Lasku Katyńskiego i tam zamordowany. Pozostawił żonę, osierocił córkę Danutę i syna Stanisława. Ekshumowany z dołu śmierci, zidentyfikowany pod numerem 3124. Od 28 lipca 2000 roku spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu . Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Na cmentarzu w Kolanie znajduje się również krzyż upamiętniający Rodaków zamordowanych w Katyniu i Twerze w 1940 r.
Gminny Ośrodek Kultury w Jabłoniu