Prawo rodzinne – alimenty cz. 2

Uprzednio była już mowa na temat zasad dochodzenia alimentów na rzecz małoletniego dziecka. W dzisiejszym wpisie postaram się wyjaśnić od czego zależy wysokość alimentów oraz jakie wydatki można zaliczyć do ich wysokości.Kwestia rozmiaru świadczeń alimentacyjnych – wysokości należnych alimentów, została uregulowana w dyspozycji art. 135 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 roku, poz. 2086 z późń. zm.) dalej zwana K.R.O. Zgodnie wyżej przywołanym przepisem, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zakres świadczeń alimentacyjnych wyznaczają więc z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego (tj. dziecka, któremu alimenty mają być przyznane) z drugiej zaś możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego (tj. rodzica zobowiązanego do łożenia na koszty utrzymania i wychowania swojego dziecka). Współzależność między tymi dwoma czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. W praktyce dopiero ustalenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, następnie zaś porównanie tych wartości pozwoli na ustalenie, czy i w jakim zakresie (w całości bądź w części) potrzeby uprawnionego mogą być zaspokojone przez zobowiązanego. Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego mają bardzo szeroki charakter oraz zależą od indywidulanych predyspozycji konkretnego dziecka. Prócz kosztów zakupu żywności, ubrań, obuwia, kosmetyków, czy przyborów szkolnych, mogą je stanowić również inne wydatki. Przykładowo, dla jednego dziecka usprawiedliwioną potrzebą będzie np. konieczność prowadzenia drogiego leczenia specjalistycznego, dla innego uczestnictwo w płatnych korepetycjach z matematyki, a dla jeszcze innego coroczny wyjazd na obóz sportowy. Kwestia formułowania usprawiedliwionych potrzeb przeważnie nie sprawia większych problemów interpretacyjnych. Rodzice znają potrzeby swych dzieci i wiedzą jakie mają w związku z tym wydatki. Pozwolę sobie dodać jedną praktyczną wskazówkę dotyczącą dokumentowania ponoszonych kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Zalecam Państwu dokumentowanie wydatków za pomocą imiennych faktur wystawianych na imię i nazwisko małoletniego. Paragon jest dokumentem niespersonalizowanym. Nie wiadomo kto poniósł wydatek w nim wskazany. Faktura zawsze dotyczy konkretnej osoby wskazanej w jej treści. Szerszego wykładu wymaga definicja możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Często budzi ona duże kontrowersje, bowiem z błędnego przeświadczenia społecznego wynika, że uchylić się od alimentów można np. poprzez porzucenie pracy i rejestrację jako osoba bezrobotna. Jest to nieprawidłowe rozumowanie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego, które to możliwości związane są z jego bieżącym zarobkowaniem ale nie w sposób zupełnie bezwzględny. Pojęcie możliwości zarobkowych oraz majątkowych zobowiązanego znaczenie wykracza poza definicję jego aktualnego zatrudnienia. Praktyka orzecznicza wskazuje, że gdy zobowiązany w ogóle nie pracuje, zadaniem Sądu jest ustalenie wysokości dochodów, które zobowiązany przy pełnym wykorzystaniu swoich sił intelektualnych i fizycznych jest w stanie uzyskać. Jeśli więc zobowiązany do alimentów ma np. prawo jazdy kategorii C, kurs operatora koparki, czy zna język niemiecki, teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie aby znalazł pracę i uzyskał co najmniej minimalne wynagrodzenie ustawowe. Pamiętajmy, że ustalając wysokość należnych dziecku alimentów Sąd zawsze kieruje się jego dobrem. Rodzice w zależności od swych możliwości obowiązani są zapewnić dziecku środki do zaspokojenia potrzeb fizycznych (w szczególności wyżywienia, mieszkania, odzieży, środków higienicznych, czy opieki lekarskiej) jak i duchowych (kulturalnych), dostarczenia odpowiednich do wieku dzieci rozrywek oraz wypoczynku. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie [...] może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne rodzica, z którym dziecko na stałe nie pozostaje, będzie polegało na łożeniu alimentów w pieniądzu.

Radca Prawny Łukasz Awgulewicz